Pierwsza pomoc w pracy – obowiązek czy wykaz dobrej woli?
Pierwsza pomoc w firmie
Udzielanie pomocy przedmedycznej w miejscu pracy wydaje się czymś zupełnie naturalnym. Tam, gdzie pracują ludzie, zawsze istnieje ryzyko wystąpienia wypadku czy zdarzenia zagrażającego zdrowiu lub życiu. W takich sytuacjach warto wiedzieć, jak i kto może przeprowadzić szkolenie z pierwszej pomocy. Zastanawia Cię, czy szkolenie z pierwszej pomocy jest obowiązkowe? Sprawdźmy to!
Pierwsza pomoc przedmedyczna – przepisy
Zacznijmy od tego, co w kwestii udzielania pierwszej pomocy w firmie mówią przepisy prawa. Zgodnie z art. 209 Kodeksu Pracy na pracodawcy spoczywa obowiązek umożliwienia pracownikom podjęcia działań mających na celu uniknięcie niebezpieczeństwa. Innymi słowy, rolą pracodawcy jest zapewnianie pracownikom kursów i szkoleń z pierwszej pomocy w firmie, a także wskazanie osób wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy.
Co ciekawe, w kodeksie karnym znajdziemy przepis (art. 162, par. 1) wskazujący, że za nieudzielenie pomocy osoby wymagającej pomocy przedmedycznej do czasu przyjazdu odpowiednich służb grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności. Niezależnie od tego, czy jesteśmy do tego przeszkoleni, czy nie.
Warto nadmienić, że nawet jeśli podejmiemy się działań ratujących życie w sposób nieumiejętny, ale w miarę swojej wiedzy i umiejętności, nie odpowiadamy za ewentualne pogorszenie się stanu zdrowia czy nawet śmierć poszkodowanego. Niepodjęcie czynności ratowniczych grozi karą więzienia.
Czy kurs pierwszej pomocy jest obowiązkowy?
W internecie znajdziemy sporo artykułów poświęconych pierwszej pomocy – i słusznie. Ważne, by edukować pracowników o ich prawach, ale także obowiązkach. W przypadku obowiązku szkolenia przedmedycznego sprawa jest dość oczywista – pracownik, jeśli zostanie wyznaczony przez pracodawcę do udzielania pierwszej pomocy w firmie, jest zobowiązany do uczestnictwa w specjalnym kursie czy szkoleniu z tego zagadnienia.
Nie można odmówić przełożonemu pełnienia funkcji osoby wyznaczonej do udzielania pierwszej pomocy, gdyż ta „służba” nie zmienia zakresu obowiązków pracownika, a więc nie wymaga jego zgody. Wyjątek stanowią przeciwskazania do udzielania pomocy przedmedycznej (np. trauma albo fobia związana np. z widokiem krwi).
Kto może przeprowadzić szkolenie z pierwszej pomocy?
Czy szkolenie z pierwszej pomocy przeprowadza pracownik ds. BHP w danej firmie? Odpowiadamy: nie. Kurs pierwszej pomocy może być zorganizowany wyłącznie przez:
- ratownika medycznego,
- lekarza systemu (musi posiadać odpowiednie kwalifikacje),
- pielęgniarkę systemu (jw.),
- nauczyciela (po odpowiednim przygotowaniu – osobne przepisy).
W przypadku podpunktów b i c wymagane jest posiadanie konkretnego tytułu i doświadczenia. Dlatego najczęściej szkolenia z pierwszej pomocy prowadzą ratownicy medyczni.
Kto jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy w zakładzie pracy?
Zacznijmy od tego, że zgodnie z Kodeksem Pracy osobą zobowiązaną do udzielania pierwszej pomocy w firmie nie jest pracodawca. Chyba że zatrudnia on wyłącznie osoby nieletnie lub niepełnosprawne, wówczas wtedy może pierwszej pomocy udzielić osobiście.
W pozostałych przypadkach litera prawa jasno wskazuje, kto musi mieć szkolenie z pierwszej pomocy – osoby wyznaczone do tego celu przez pracodawcę. Wykaz osób wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy powinien zostać przedstawiony wszystkim pracownikom, a następnie umieszczony w miejscu widocznym i łatwo dostępnym. Najlepiej w punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach (ale nie wewnątrz apteczek).
Co ważne, liczba osób wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy powinna wynikać także z rodzaju prowadzonej działalności. Zawsze powinna być dostępna na zmianie co najmniej jedna osoba przeszkolona w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Jeśli więc prowadzisz produkcję zmianową, zadbaj o to, by na zmianie była choć jedna osoba, która w razie wypadku udzieli stosownej pomocy. Pomyśl też o ewentualnym zastępstwie w razie nieobecności danego pracownika z powodu choroby czy urlopu.
Szkolenie z pierwszej pomocy a BHP
Szkolenie z pierwszej pomocy w ramach BHP odbywa się regularnie przy okazji zatrudnienia, a także obowiązkowych okresowych badań stanowiskowych. Należy jednak mieć na względzie, że tego typu szkolenia zawierają w sobie bezwzględne minimum wiedzy – takie kursy zwykle trwają maksymalnie 2-3 godziny, a to zdecydowanie za mało, aby czegoś konkretnego się nauczyć.
Należy zatem wyznaczać osobne kursy 1- lub 2-dniowe dedykowane wyłącznie szkoleniu z pierwszej pomocy dla pracowników. Szkolenia przeprowadzają osoby spoza firmy, posiadające odpowiednie umiejętności i kwalifikacje.
Pierwsza pomoc w pracy – podsumowanie
- Pracodawca ma obowiązek umożliwić pracownikom udzielanie pomocy przedmedycznej w razie wypadku do czasu przyjazdu służb medycznych.
- Pracownik jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy, nawet jeśli nie ma odpowiedniej wiedzy i umiejętności – za nieudzielenie pomocy grozi do 3 lat więzienia i grzywna.
- Szkolenie z pierwszej pomocy może prowadzić ratownik medyczny, lekarz lub pielęgniarka systemu.