Historia polskiego ratownictwa medycznego po roku 90
Historia pierwszej pomocy
Budowa systemu Polskiego Ratownictwa Medycznego rozpoczęła się w latach 90. XX wieku. Warto zwrócić uwagę na to, czym na dobrą sprawę jest ów system i jaki jest jego główny cel. Jak wiemy, system zdrowia publicznego stworzono po to, by chronić zdrowie wszystkich obywateli państwa. Cel ten określany jest także jako misja, która przyświeca wszystkim organizacjom oraz członkom organizacji zdrowotnych. System ratownictwa medycznego jest jednym z podsystemów całej struktury – jego nadrzędnym celem jest udzielanie świadczeń medycznych w przypadku nagłych sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia obywateli. System zdrowotny natomiast jest wyodrębnioną całością złożoną z wielu elementów, które są powiązane z różnorodnymi więziami, które realizują cel związany ze zdrowiem.
BUDOWA SYSTEMU MEDYCZNEGO W POLSCE
Proces powstawania systemu w Polsce odbywał się na kilku etapach – warto wspomnieć, iż koncepcja wykorzystywana obecnie pochodzi już z lat 90 XX w. Polska, wzorując się na doświadczeniach innych, bardziej doświadczonych państw, postanowiła wprowadzić konstytucyjny zapis, który stanowił o obowiązku zorganizowania przez państwo pomocy w sytuacji zagrożenia życia obywateli – zarówno w momencie wybuchu ruchów zbrojeniowych, jak i cywilnej pomocy. W ten sposób z ramienia państwa powstało “Zintegrowane Ratownictwo Medyczne na lata 1999-2003”. Wtedy powstały też m.in Szpitalne Oddziały Ratunkowe – najczęściej by je utworzyć przekształcano istniejące już izby przyjęć. Projekt zakłada utworzenie 278 oddziałów w skali całego kraju. Głównym celem powstania programu Zintegrowanego Ratownictwa Medycznego było przygotowanie wykwalifikowanego zespołu medycznego, infrastruktury oraz sprzętu wykorzystywanego w ratownictwie na terenie całego kraju.
Cztery lata po powstaniu programu podzielono go na sześć różnych pakietów tzw. zadaniowych – główne ogniwa odnosiły się do:
- stworzenia centrów powiadamiania ratunkowego,
- stworzenia szpitalnych oddziałów ratunkowych,
- stworzenia sieci ambulansów ratunkowych.
Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym
25 lipiec 2001 roku, w Polsce uchwalona została ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym, zapoczątkowująca zupełnie nową erę w rozwoju ratownictwa w kraju. W ustawie zawarto m.in. zapisy o postępowaniu w nagłych przypadkach, określono osoby, czynności oraz ich wykonawców w procesie udzielania pierwszej pomocy, załogi ambulansów, wyodrębniono stanowisko dysponenta jednostki, ratownika przed i medycznego, lekarza ratunkowego, a także mówiono o zespole jednostki ratunkowej czy też przysługującym chorym świadczeniom. Ustawa ta uznana jest za przełomową w procesie rozwoju ratownictwa medycznego w Polsce, jednak jej dysfunkcyjność sprawiła, że rozpoczęto prace nad nowelizacją. W roku 2006, 6 września Prezydent RP podpisał nową ustawę o Ratownictwie Medycznym. Według obowiązującej już ustawy z 8 września w skład systemu wchodziły:
- zespoły ratownictwa medycznego,
- wykorzystujące drogę lądową ambulanse; drogę powietrzną: Lotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz drogę wodną.
- szpitalne oddziały ratunkowe.
Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym pozwoliła na utworzenie w Polsce jednolitego systemu ratownictwa medycznego, posiadającego takie same standardy zarówno w dużych miastach, jak i polskich gminach oraz powiatach. Akt ten zawierał także dodatkowy zapis tj. art. 36 głoszący, iż “Zespołu ratownictwa medycznego są wyposażone w specjalistyczny środek transportu sanitarnego, spełniający cechy techniczne i jakościowe określone w Polskich Normach przenoszące europejskie normy zharmonizowane”.
Tym samym zespoły ratownictwa medycznego zostały podzielone na:
- Zespół “S” – w jego skład wchodziły co najmniej 3 osoby (lekarz systemu, pielęgniarka systemu, ratownik medyczny) uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych.
- Zespół “P” – czyli zestaw podstawowy, w którego skład wchodzą dwie osoby o kwalifikacjach umożliwiających wykonywanie medycznych czynności ratunkowych. Nie zabrania się jednak zatrudnienia dodatkowej osoby do zespołu np. na stanowisko kierowcy. Jednak ze względów ekonomicznych funkcję tę sprawował jeden z dwóch ratowników znajdujących się w karetce.
Celem ustawy było wprowadzenie funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego, zarówno poprzez podwyższenie standardu wykonywanych świadczeń opierających się na obowiązujących i narzuconych zasadach (poprzez państwa zachodnie) i zapewnienie żądanych rozwiązań. Z kolei 28 sierpnia 2009 roku ustawa wykonawcza, dotycząca składu zespołów ratownictwa medycznego, a także odnosząca się do ich wyposażenia. W akcie tym opisane zostały także szczegółowe, gwarantowane świadczenia, które otrzyma poszkodowany w przypadku wezwania ambulansu.
SYSTEM POWIADAMIANIA RATUNKOWEGO
Od stycznia 2014 roku weszła w życie ustawa z dnia 22 listopada 2013 o systemie powiadamiania ratunkowego (CPR), który stanowił kluczowe ogniwo łańcucha ratowniczego. Zapis ten regulował techniczne aspekty funkcjonowania systemu, zawierając m.in. adnotację dotyczącą podzieleniu funkcji jakimi są: dysponowanie zasobami ratowniczymi oraz odbieraniem zgłoszeń/zleceń. Głównym założeniem tego podziału było wprowadzenie jak najbardziej profesjonalnego Centrum Powiadamiania Ratunkowego i ustrukturyzowanie działań oraz obowiązujących procedur wszystkich placówek w całej Polsce. CPR współpracuje nie tylko ze szpitalami, ale także WOPR-em, TOPR-em, GOPR-em, a także strażą pożarną oraz zespołami Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.
PODSUMOWANIE
System Państwowe Ratownictwo Medyczne powstał, by zapewnić pomoc każdej potrzebującej osobie, która znajduje się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Dysponent jednostki sytemu PRM musi zapewnić gotowość ludzi, zasobów i jednostek organizacyjnych. Jednostkami systemu PRM udzielającymi świadczenia wyłącznie w razie stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego są: zespoły ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego oraz szpitalne oddziały ratunkowe.
Chcesz przejść kurs pierwszej pomocy? A może prowadzisz firmę i musisz zapewnić takie szkolenie swoim pracownikom? Zapraszamy Cię na naszą stronę www.Aquamed.pl, gdzie znajdziesz różne pakiety kursów zarówno dla podstawowych, jak i zaawansowanych kursantów.